De cijfers over de boekenmarkt in 2023

Hierbij presenteert Stichting CPNB de cijfers over de boekenmarkt van het voorbije jaar, samengesteld door KVB Boekwerk. Meer cijfers over de marktontwikkelingen zijn beschikbaar via: https://kvbboekwerk.nl/monitor/markt/verkoopcijfers-2023.

CPNB-directeur Eveline Aendekerk geeft donderdagmiddag 25 januari tijdens de nieuwjaarsreceptie van Stichting CPNB een toelichting op de verkoop- en uitleencijfers. Zij maakt daarbij de CPNB Top 100 bestverkochte boeken en de CPNB Top 100 meest uitgeleende boeken bekend vanuit De Rode Hoed in Amsterdam.

Aendekerk over de boekenmarkt in 2023:

‘Lezen verrijkt mens en maatschappij. ​Daarom verbindt CPNB mensen met boeken. Het is hoopvol te zien dat er voor het vierde jaar op rij meer boeken zijn verkocht in Nederland en dat de omzet zelfs voor het negende jaar op rij groeit. Zeker ook omdat we dit jaar weer zien dat er in andere landen zoals Frankrijk, Engeland, Amerika en Duitsland minder boeken zijn verkocht. De vraag is echter of de omzetstijging opweegt tegen de stevige kostenstijgingen waar ook het boekenvak mee te maken heeft. Reden voor de CPNB om voor de komende jaren haar strategie aan te scherpen om de impact op de markt te vergroten en de leeslust aan te wakkeren. Met als doel dat Nederlanders jaarlijks minimaal één keer vaker hun favoriete boekhandel of bibliotheek binnenlopen voor een boek.’

Samenvatting van de belangrijkste marktcijfers van 2023

Lezers kochten in 2023 in totaal ruim 43 miljoen boeken, met een totale waarde van meer dan 685 miljoen euro. De afzet steeg licht met 0,1% en is daarmee de hoogste in elf jaar tijd. De boekenmarkt is in omzet met 3% wederom gegroeid. Er zijn 0,3% minder fysieke boeken verkocht terwijl de verkoop van losse e-boeken buiten abonnementsvormen na twee jaar daling weer stijgt, met 5%. De groei van de totale markt komt naast e-boeken op het conto van anderstalige boeken, waarvan het gros Engelstalig is. De afzet anderstalige fysieke boeken stijgt licht met 2%.

De daling bij Nederlandstalige boeken zien we in meerdere of mindere mate terug in alle genres, maar met name bij non-fictie vrije tijd (denk daarbij aan kook- en hobbyboeken): daarvan zijn 6% minder boeken verkocht. Nederlandstalige fictie daalde afgelopen jaar met 4%, dit betreft voor dit genre een meerjarige ontwikkeling. Tussen 2019 en 2023 zijn er van Nederlandstalige fictie circa 15% minder boeken verkocht.

CB rapporteert dat abonnementsdiensten voor het eerst goed zijn voor iets meer dan helft van de e-boek- en luisterboekomzet. Uitgebreide cijfers over de ontwikkeling van streamingsdiensten ontbreken, deze tellen dan ook niet mee bij de ruim 43 miljoen verkochte boeken en jaaromzet van 685 miljoen euro. Wel weten we dat via deze weg vele miljoenen boeken extra worden gelezen en geluisterd. Zeker is dat niet alleen de omzet, maar ook de afzet via abonnementsdiensten stijgt.

Boekenmarkt 2023 in cijfers

• Lezers kochten in totaal 43 miljoen boeken (alle talen, fysiek en e-boeken). Daarmee stijgt de afzet met 0,1%. Het is het vierde jaar op rij dat we een afzetstijging zien. Daarmee is de afzet in 2023 op het hoogste punt sinds 2012. Toen werden in totaal 45 miljoen boeken verkocht.
• In totaal is voor ruim 685 miljoen euro aan boeken verkocht. De totale boekenmarkt is met 3% in omzet gegroeid. Dat maakt 2023 het negende achtereenvolgende jaar waarin sprake is van omzetgroei.
• Bij het fysieke verkoopkanaal is de afzet licht gestegen met 0,2%, de omzet stijgt met 3%. Het is het tweede jaar dat de afzet via het fysieke verkoopkanaal weer toeneemt, al is het in minder sterke mate dan in 2022 (+16%).
• Het marktaandeel van het fysieke verkoopkanaal is ongeveer gelijk aan 2022. Het fysieke verkoopkanaal is opnieuw goed voor 56% van de totale afzet en 50% van de totale omzet.
• Bij het online verkoopkanaal is de afzet stabiel, dankzij een toename van het aantal e-boekverkopen.
• De afzet van fysieke Nederlandstalige boeken is met 1% gedaald, de omzet stijgt met 2%.
• De markt voor anderstalige boeken, die in overgrote meerderheid Engelstalige boeken betreft, groeit wederom (+2%), maar minder hard dan in 2022, toen zowel de afzet als omzet van anderstalige boeken met 19% groeide. Het afzetaandeel van anderstalige boeken blijft daarmee ongeveer gelijk aan 2022: circa één op de vijf verkochte boeken in Nederland is anderstalig.
• Van Nederlandstalige boeken werd in alle genres minder verkocht. Non-fictie vrije tijd (denk daarbij aan kook- en hobbyboeken) is de grootste daler met 6% minder verkochte boeken, gevolgd door fictie dat in afzet met 4% daalt. De afzet kinderboeken daalt het minste: -0,1%.
• Er werden meer losse e-boeken verkocht. De afzet van e-boeken stijgt ten opzichte van 2022, met 5% naar meer dan drie miljoen boeken. De omzet stijgt met 13% naar 32 miljoen euro. Het afzetaandeel stijgt naar bijna 9%.
• Met dank aan CB kunnen we ook iets zeggen over de omzetontwikkeling van commerciële e- en luisterboekabonnementen. Uit de data van CB blijkt dat de omzet van gedistribueerde e- en luisterboeken via abonnementen blijft groeien, met 21% volgens een eerste inschatting voor 2023.
• Daarmee is de omzet via commerciële abonnementen voor het eerst een fractie groter dan de omzet e- en luisterboekverkoop buiten abonnementsdiensten om. In 2022 bedroeg het omzetaandeel e- en luisterboeken via abonnementen nog 48%.

Uitleningen via de openbare bibliotheek in cijfers

• Er zijn in 2023 circa 50,6 miljoen fysieke boeken en luisterboeken uitgeleend aan de leden van de openbare bibliotheek. Een daling van 1% ten opzichte van 2022, aldus de eerste voorlopige inschatting van Stichting Leenrecht.
• In 2023 werden er in totaal 7,8 miljoen digitale uitleningen gedaan via de online Bibliotheek, waarvan 5,5 miljoen e-boeken en 2,3 miljoen luisterboeken.
• Daarmee stijgt zowel het aantal e-boekuitleningen (met ongeveer 4%) als het aantal digitale luisterboekuitleningen (met ongeveer 10%) ten opzichte van 2022.
• Het aandeel e-boekuitleningen ten opzichte van papieren uitleningen is gelijk aan 2022: 10%.

Het totaal aantal digitale uitleningen (e-boeken en luisterboeken) is in 2023 ongeveer 5% groter dan in 2022.

Diepte-analyse van de boekenmarktcijfers:

https://kvbboekwerk.nl/monitor/markt/verkoopcijfers-2023

https://kvbboekwerk.nl/monitor/markt/verkoopkanalen-in-2023

Job Jan Altena

hoofd Publiciteit

jj.altena@cpnb.nl